در زمینه های مختلف بزرگان بسیاری از یادها رفته اند. و یا حتی در زمان حیاتشان کمتر دیده شده اند. در میان این زمینه ها و سلایق بحث بنده درباره موسیقیست. ایران به دلیل وجود چندین زبان و چندین ملت مختلف, تنوعی عالی در زمینه موسیقی دارد. بزرگانی با زبان‌های مختلف به هنرنمایی در آهنگهای زبان دیگر پرداخته‌اند. یا برای آن آهنگ ساخته, شعر سروده و یا تنظیم کرده اند. از همه مهمتر با پنجه شیرین برای آن نواخته‌اند. یکی از این نوابغ به تمام معنا استاد کم نظیر استاد حسن یوسف زمانیست. آهنگسازی که همه ما از آهنگهای او لذت برده ایم, ولی شاید ندانسته‌ایم آنچه میشنویم ساخته کیست.
استاد حسن یوسف زمانی
مختصری از زندگینامه
استاد حسن یوسف زمانی درسال 1310 در كردستان در شهر هنرخیز سنندج تولد یافت. جدای از یادگیری موسیقی و ساخت ملودیهای زیبا در وجود او بود. ولی در سن 15 سالگی به دنبال استعداد خود رفت و به یادگیری سازهای بادی مانند کلارینت و ساکسیفون در مدرسه نظام رفت. ایشان بیشتر سازها را به خوبی مینواختند ولی به ویولا نیز تسلط کامل داشتند. به علم و شیوه رهبری ارکستر هم کاملا مسلط بود. به گفته خودشان در سال 1343 به تهران آمده‌اند. در آنجا نیز از آقایان ناصحی و قریب و استوار یادگیری داشته‌اند. از هنرستان عالی موسیقی نیز فارغ التحصيل شدند و به صورت حرفه ای در زمینه آهنگسازی و نوازندگی و تنظیم شروع به کار کردند.
استاد حسن یوسف زمانی
شیوه آهنگسازی و نوازندگی
واقعیت اینه که شیوه ساخت ملودی ایشان کاملا منحصر به فرده. در عمق وجود ایشان لطافت و زیبایی سرزمین و کوهستانهای پاک و سر به آسمان کشیده کردستان دیده می‌شود. و این رمز نهفته زیبایی ملودیهای ایشان است. این ربطی به دانش موسیقی ندارد. باید در درون انسان باشد. بعد از آن با علم آهنگسازی آمیخته و با صدای خوانندگان خوب خوانده می‌شد. آهنگهای دولت عشق و اشک مهتاب زیاد تعریف می‌شود. چون استاد شجریان خوانده. ولی تنوع و توانایی ملودی‌سازی ایشان بسیار فراگیرتر بود. ملودیهای ایشان اکثرا ظرفیت ارکسترال بودن را داشتند و با ارکسترهای بزرگ اجرا شده‌اند.
حسن یوسف زمانی
آهنگهای زنده یاد حسن یوسف زمانی
تعداد آهنگهای ایشان حدودا 250 قطعه میباشد. تعداد تعیین کننده نیست. ولی این تعداد با کیفیت بالا قابل توجه هست. نصف این ملودیها کردی و نصف دیگر فارسی هستند. به نظر بنده آهنگهای کردی به عمق وجود ایشان نزدیکتر بوده, رهاتر و راحتتر بودند. هرچند در هر دو زبان فارسی و کردی هر آنچه ساختند منحصر و کم نظیر میباشد.
یکی از ساخته‌های ایشان را بشنویم. آهنگساز استاد حسن یوسف زمانی با صدای استاد مظهر خالقی, شعر از عابد سراج‌الدینی و تنظیم استاد مرتضی حنانه.
- از زبان خودشان 31 ترانه کردی با صدای استاد مظهر خالقی
- آلبوم طریقت عشق با صدای حسام الدین سراج
- چندین ترانه کردی با صدای
- آلبوم نجوا در شور و ماهور با صداي شهرام ناظري در اواسط دهه 60
- چند ترانه از جمله یه روز میام سراغت و با بلبل شیدا با صدای سیما بینا
- چند ترانه مثل «بخون که صبح قشنگه» با خوانندگی عهدیه
- چندین ترانه کردی با صدای علاالدین باباشهابی
- «دریا» و از پشت آتش از زیباترین ساخته های شادروان حسن یوسف زمانی با صدای نادر گلچین, شاعر عبدالله الفت
- سه حرف سرگذشت. آهنگساز: استاد حسن یوسف زمانی. خواننده: سپهر. شاعر: اقبال لاهوری
- طره زلف. آهنگساز: استادحسن یوسف زمانی و با صدای سیمین غانم و چند ترانه دیگر
- ز سیاهی شب ترانه به لب گذر کن / به سپیده دمان به شهر سحر سفر کن / آهنگساز: استاد حسن یوسف زمانی / ناصر مسعودی / سرامی
استاد حسن یوسف زمانی
چطوره آهنگ دولت عشق رو در یوتیوب با هم بشنویم.
متن ترانه تصنیف دولت عشق با صدای استاد شجریان:
مزن بر دل، مزن بر دل ز نوک غمزه تیرم
مزن بر دل، مزن بر دل ز نوک غمزه تیرم
که پیش چشم بیمارت بمیرم، بمیرم
قدح پر کن، قدح پر کن که من از دولت عشق
جوان بخت جهانم گر چه پیرم، گر چه پیرم
قدح پر کن، قدح پر کن که من از دولت عشق
جوان بخت جهانم گر چه پیرم، گر چه پیرمقراری کرده ام با می فروشان، با می فروشان
که روز غم به جز ساغر نگیرم چنان پر شد فضای سینه از دوست
که فکر خویش گم شد از ضمیرم
مبادا جز حساب مطرب و می، مطرب و می
اگر نقشی کشد کلک دبیرم
چو حافظ گنج او در سینه دارم
اگر چه مدعی بیند حقیرم مزن بر دل، مزن بر دل ز نوک غمزه تیرم
مزن بر دل، مزن بر دل ز نوک غمزه تیرم
که پیش چشم بیمارت بمیرم، بمیرم
قدح پر کن، قدح پر کن که من از دولت عشق
جوان بخت جهانم گر چه پیرم، گر چه پیرم
مزن بر دل، مزن بر دل ز نوک غمزه تیرم
که پیش چشم بیمارت بمیرم، بمیرم
قدح پر کن، قدح پر کن که من از دولت عشق
جوان بخت جهانم گر چه پیرم، گر چه پیرم
قدح پر کن، قدح پر کن که من از دولت عشق
جوان بخت جهانم گر چه پیرم، گر چه پیرمقراری کرده ام با می فروشان، با می فروشان
که روز غم به جز ساغر نگیرم چنان پر شد فضای سینه از دوست
که فکر خویش گم شد از ضمیرم
مبادا جز حساب مطرب و می، مطرب و می
اگر نقشی کشد کلک دبیرم
چو حافظ گنج او در سینه دارم
اگر چه مدعی بیند حقیرم مزن بر دل، مزن بر دل ز نوک غمزه تیرم
مزن بر دل، مزن بر دل ز نوک غمزه تیرم
که پیش چشم بیمارت بمیرم، بمیرم
قدح پر کن، قدح پر کن که من از دولت عشق
جوان بخت جهانم گر چه پیرم، گر چه پیرم
سخن آخر
استاد یوسف زمانی گفتگوی کوتاهی با زبان کردی دارد که لینک اون رو هم قرار میدهم. گفتگوی استاد حسن یوسف زمانی.
در این گفتگو اشاره میکند به این دلیل با استاد حسن زیرک کاری نداشته چون وقتی ایشان به تهران رفتند استاد بی نظیر حسن زیرک از تهران به کرمانشاه رفتند. پس نتوانستند با ایشان کاری ضبط کنند. روز جمعه 23 مرداد ماه 1388 ایشان در سن 78 سالگی در کانادا وفات یافتند. در حالی که 100 ترانه ساخته شده داشتند که بدون اجرا مانده است.